دکتر گفت، شاید قند داشته باشی. کبدش چرب بود. ادرارش را به سختی نگه‌می‌داشت. عطش داشت. باید آزمایش می‌داد. دکتر تاکید کرد، صبح برای آزمایش، ناشتا به آزمایشگاه برو. ناشتا نباشی، آزمایش‌ها خراب می‌شوند. می‌افتیم تو بی‌راهه. تشخیص درست می‌رود هوا. رویش نشد، از دکتر بپرسد، ناشتا، یعنی چی نخُورَد؟ چی بخورد؟ چه‌کاری بکند؟ چه‌کاری نکند؟ چند ساعت ناشتا باشد؟ داروهایش را بخورد؟ نمی‌خواست توی بی‌راهه بیافتد.

شاید شما هم گرفتار چنین وضعیتی شده باشید. پاسخ پرسش‌های زیر می‌تواند برای شما کمک‌کننده باشد:

۱–ناشتایی برای آزمایش خون، یعنی چه؟

۲–مدت زمان ناشتایی، چند ساعت باید باشد؟

۳–آیا همیشه، دادن نمونه خون نیاز به ناشتایی دارد؟

۴–در دوره ناشتایی چه کارهایی نباید کرد؟

۵–چرا باید نمونه خون ناشتا داد؟

ناشتایی، یعنی پیش از خون دادن برای برخی از آزمایش‌ها، به غیر از آب، چیزی نباید خورد یا نوشید. یعنی اگر دهانمان تلخ شد. نمی‌توانیم قهوه، حتا چای تلخ بدون شیرینی بنوشیم. بهتر است آب بنوشیم که اجازه داریم. با خودتان نگویید، دلمان ضعف می‌رود، یک حبه قند که جایی نمی‌گیرد. اجازه ندارید، ناشتایی نوعی روزه است. نمی‌توانید چیزی بخورید. فقط آب. شاید با خودتان بگویید، حالا که اینطور شد، آب هم نمی‌نوشم، تاجواب آزمایش‌هایم بهتر شود. اشتباه می‌کنید. آب نباید قطع شود. نبایستی اجازه دهید، بدنتان کم آب شود. به ویژه که باعث می‌شود، رگِ‌تان سخت‌تر پیدا شود. مثل همیشه آب بنوشید. همین. تکلیف دواهایم چی می‌شود؟هزارتا درد و مریضی دارم. داروها را مثل همیشه با آب بخورید. منعی ندارد. نوش‌جان. بلا به دور. مگر اینکه، پزشک معالجتان، توصیه به قطع دارو، در دوره ناشتایی کرده باشد. مشورت با پزشکتان، در باره قطع یا ادامه مصرف دوا را فراموش نکنید.

حواستان باشد، کمِ‌کم، هشت ساعت بایستی ناشتا باشید. بیشترین زمان ناشتایی هم چهارده ساعت است. بیش از آن روی نتایج آزمایش‌ها، اثر مخرب دارد. بسته به نوع آزمایش، میزان ساعت ناشتایی فرق می‌کند. برای آزمایش قند خون، هشت ساعت ناشتایی کافی است. اما اگر آزمایش چربیِ تری‌گلیسرید دارید. دوازده ساعت ناشتایی را می‌خواهد. این آزمایش به ناشتایی و غذاهای روز قبل و حتا روزهای قبل‌تر حساس است. به تجربه دیده‌ام، که اثر کله‌وپاچه و خامه گاهی تا سه روز هم از خون پاک نمی‌شود. نتیجه دقیق این آزمایش مهم است. به‌ویژه که برای محاسبه چربی بد(کلسترول بد) نتیجه آن لازم است. برای آزمایش چربیِ کلسترول و چربی بد(ال دی ال) برخی تحقیقات ضرورتی به ناشتا بودن ندیده‌اند. هر چند هنوز بین علما اختلاف است.

آزمایش‌های بررسی عملکرد کبد، کلیه، تیروئید، نیز نیاز به ناشتایی هشت تا ده ساعته دارند. اگر به کمبود ویتامین ب۱۲ مشکوک هستید، دوازده ساعت ناشتایی را رعایت کنید.اگر برای بررسی کم‌خونی ناشی از کمبودآهن، آزمایش می‌دهید،  هشت ساعت ناشتایی کافی است. خوردن قرص و نوشیدنی‌های تقویتی حاوی آهن، کمِ‌کم، تا بیست و چهار ساعت قبل ممنوع است. اما هشیار باشید، آزمایش باید فقط صبح انجام شود. این نکته،خیلی مهم است که بدانیم، ناشتایی برای آزمایش از شب تا صبح است. بسیار دیده می‌شود در ماه روزه‌داری، مومنین درخواست آزمایش ناشتا را در نزدیکی ساعت افطار دارند. که بی‌شک آزمایش آنها پاسخ قابل قبولی نخواهد داشت. عدم دانش کافی، منجر به تمرکز بر نخوردن‌ها شده است. در حالی که توجه داشته باشید، میزان مواد موجود در خون، ریزش مواد تنظیم کننده به خون یا برداشت آنها در شبانه روز متفاوت است. فقط صبح، آزمایشات ناشتایی را باید انجام داد. ضمن اینکه قسمت عمده دوره ناشتایی، در خواب سپری می‌شود، که تحمل آن را ساده‌تر می‌کند.برای همه آزمایش‌های خون نیاز به ناشتایی نیست. برای نمونه به آزمایش شمارش خون، غلطت خون، حاملگی،  می‌توان اشاره کرد.

چه کارهای دیگری در دوره ناشتایی نبایستی انجام داد؟ سیگار نکشید، حتا یک نخ. روی نتایج خیلی از آزمایش‌ها اثرگذار است. الکل نخورید. نتایج قند و چربی را می‌فرستد هوا. آدامس نجوید، حتا نوع بدون قندش را. هضم غذا را سرعت می‌بخشد. نتایج آزمایش‌ها، واویلا می‌شود. ورزش و کار بدنی سنگین هم در دوره ناشتایی تعطیل.

بد نیست، با هم مرور کنیم. 

برای برخی از آزمایش‌های خون،  نیاز به رعایت دوره  ناشتایی است. نخوردن غذاها، ننوشیدن مایعات به ویژه الکل، به جز آب، تعریف ناشتایی است. منع خوردن و آشامیدن، به علت تاثیری است، که خوراکی‌ها پس از جذب، روی برای برخی از مواد بدن مثل قند و چربی می‌گذارند، که نتایج گول‌زننده‌ای از وضعیت سلامت بدن، می‌تواند به ما بدهد. دوره ناشتایی حدود هشت تا دوازده ساعت است. ازشب تا صبح، بایستی رعایت شود. در مدت ناشتایی، نبایستی سیگار کشید، آدامس جوید، ورزش کرد. بهروزباشید.